Het Kabinet-Rutte III Is Gevallen. En Nu?
Het kabinet-Rutte III treedt af vanwege de grootschalige fraude rond het kinderopvangtoeslagensysteem. Toch staat premier Mark Rutte weer op de eerste plek van de kandidatenlijst bij de VVD voor de verkiezingen in maart. Wij zijn benieuwd of jij Rutte nog wel geloofwaardig vindt als lijsttrekker na de val van zijn kabinet.
Na een aanloop van weken hebben premier Mark Rutte en zijn ministers vrijdag toch besloten de stekker te trekken uit zijn kabinet. De aanleiding was het snoeiharde rapport over de toeslagenaffaire. Wat gebeurt er nu het kabinet is gevallen?
Wanneer is de kabinetsval officieel een feit?
De premier moet daarvoor officieel zijn ontslag aan de koning aanbieden. Normaal doet een premier dat sowieso al een dag voordat de verkiezingen plaatsvinden. Het volk geeft door te stemmen mandaat aan een nieuwe Tweede Kamer en daaruit moet een nieuw kabinet worden gevormd dat recht doet aan die uitslag.
Maar als een kabinet valt, gebeurt dat eerder – in dit geval twee maanden voor de verkiezingen. Koning Willem-Alexander aanvaardt het ontslag, maar vraagt Rutte op zijn beurt alles te blijven doen wat nodig is in het landsbelang.
Wie bepaalde dat het kabinet moest vallen?
Een kabinet kan vallen als een regeringspartij dreigt zijn steun aan de coalitie in te trekken. Dit betekent dat het parlement onvoldoende vertrouwen heeft in het kabinet om door te regeren.
Maar soms voelt een kabinet de bui zelf al hangen, of voelt het zelf de behoefte om verantwoordelijkheid te nemen voor vermeend wanbeleid. Dat was nu het geval: premier Rutte en de ministers hebben geconcludeerd dat hun rol in de toeslagenaffaire, waarin tienduizenden ouders onterecht als fraudeur werden bestempeld, te groot is om nu nog door te gaan als geloofwaardig kabinet.
Kan een demissionair kabinet nog gelijmd worden?
Nee. ‘Lijmen’, oftewel het vinden van een compromis voor een groot probleem binnen de coalitie, is alleen een optie als een kabinet dreigt te vallen. Als het ontslag eenmaal is aangeboden, dan is de kiezer weer aan de beurt.
Bovendien is het kabinet Rutte III niet gevallen door een discussie binnen de coalitie, maar door massale kritiek op een bepaald onderdeel van het beleid.
Wat betekent zo’n val in de praktijk?
Al zijn alle bewindsleden afgetreden, het kabinet blijft gewoon functioneren: er moeten over bepaalde urgente zaken, zoals de aanpak van de coronacrisis, besluiten worden genomen. Wel is het een ongeschreven regel dat een demissionair kabinet geen besluiten neemt waar de Tweede Kamer niet achter staat.
In de praktijk betekent dit dat alleen besluiten worden genomen over urgente onderwerpen waar flinke eensgezindheid over bestaat in de Kamer, zoals de aanpak van de coronacrisis.
Wat gebeurt er als het kabinet en de Kamer toch een conflict krijgen?
Dat is een niet-wenselijke situatie als het kabinet demissionair is. De Kamer kan geen motie van afkeuring tegen het kabinet meer indienen, omdat het ministersteam al niet meer in functie is. De Kamer kan onderwerpen wel controversieel verklaren: dat betekent dat het parlement besluit dat het kabinet hier niet meer over mag beslissen.
Overigens kan de Kamer nog wel een demissionaire minister naar huis sturen als deze het volgens het parlement erg bont maakt. Dit gebeurde bijvoorbeeld in mei 1994, toen justitieminister Ernst Hirsch Ballin een motie van afkeuring aan zijn broek kreeg over de IRT-affaire. De politie lag toen onder vuur vanwege zeer omstreden opsporingsmethoden.
Moet Rutte nu nieuwe verkiezingen uitschrijven?
Nee. Normaliter is dat wel het geval als een kabinet de rit van vier jaar niet afmaakt. Maar op 17 maart vinden er sowieso verkiezingen voor de Tweede Kamer plaats omdat een kabinet maar vier jaar regeert. Het is niet mogelijk en heeft geen nut om kiezers te vragen eerder dan 17 maart naar de stembus te gaan. De Tweede Kamer gaat over vier weken ook met reces vanwege de verkiezingen.
Kunnen ministers uit een gevallen kabinet terugkomen na de verkiezingen?
Ja, dat kan. Er is niets of niemand die bewindslieden die zijn ‘gevallen’ belet om terug te keren als fractieleider of na de verkiezingen opnieuw deel te nemen aan een volgend kabinet.
Het is een andere discussie of bepaalde bewindslieden, zoals Rutte, schade hebben opgelopen door hun rol in de toeslagenaffaire. Maar uiteindelijk bepaalt een partij wie de lijsttrekker wordt en de kiezer of de smet van de affaire invloed heeft op de verkiezingsuitslag.
Hebben we na 17 maart weer snel een nieuw kabinet?
Dat hangt af van de verkiezingsuitslag en de daarop volgende (in)formatie. Op basis van de jongste peilingen lijkt het waarschijnlijk dat de VVD van Rutte hier weer de leiding in gaat nemen, omdat deze virtueel verreweg de grootste partij lijkt te gaan worden. Maar goed, dat zijn slechts peilingen, en er kan in de twee maanden tot de verkiezingen nog een hoop gebeuren.
Pas na de formatie en de installatie van het kabinet kan de politiek weer op volle kracht vooruit. De gemiddelde duur van een kabinetsformatie in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog is 94 dagen. De snelste formatie was die van het kabinet Drees in 1948 (31 dagen). De langste formatie, tot nu toe, was die van het net afgetreden kabinet Rutte III: die duurde 225 dagen.
https://www.nu.nl/politiek/6102122/het-kabinet-rutte-iii-is-gevallen-en-nu
Recepten
- Recent
- Populair
- Random
-
Kokos – Cocos Koekjes
(4 / 5)
-
Maizena – Koekjes
(4.5 / 5)
-
Fantakuchen
(5 / 5)
-
Remsemen / Lemsemen – Marokkaanse Pannenkoeken
(5 / 5)
-
Marokkaans brood uit de pan
(4 / 5)
-
Chebbakia
(3.3 / 5)